Bidat Nedir

Bidat, genellikle sevap olduğu düşünülen fakat dinde yeri olmayan, İslam'a aykırı olan davranışlar olarakta geçer. Peygamber Efendimiz (sav) zamanında olmayan, sonradan ortaya çıkan amel ve inançlar bidattır ve bunlar sünnete aykırı davranışlardır. Çünkü sünnet , Hz. Peygamber'in (sav) devamlı olarak yaptığı ve bir mazeret olmaksızın terketmediği davranışlardır. Dolayısıyla olmayan bir şeyi yaptığınızda sünnete aykırı davranmış olursunuz.

Rasulullah Efendimiz (sav) bir hadisi şerifinde şöyle buyurmuştur;

"Yolun en faziletlisi Muhammed’in yoludur. En kötü iş ise sonradan icat edilenlerdir. Her bid’at dalalettir." (Buhari)

Dini konularda her türlü Kuran-ı Kerim'e ve sünnete başvurmamız gerekiyor. Bu durumda zaten bizlere Kur'an ayetleriyle açıklanmış, bunun dışında yani Kur'an ve sünnet dışında sonradan çıkarılmış, dinde olmayan şeyler bidattır.

"...Biz Kitapta hiçbir şeyi eksik bırakmadık..." (En'am suresi, 38. ayet)

"...Herhangi bir hususta anlaşmazlığa düştüğünüz takdirde, Allah'a ve ahiret gününe gerçekten inanıyorsanız, onu Allah ve Resûlüne arz edin. Bu, daha iyidir, sonuç bakımından da daha güzeldir." (Nisa suresi, 59. ayet)

Bidat ile ilgili hadisler

Peygamber Efendimiz'in (sav) bidat ile ilgili hadisi şerifleri bulunmaktadır.

- "Dine sonradan sokulan her şey bid’attır, her bid’at dalalettir ve her dalalet ateştedir." (Müslim)

- "Kim bizim bu dinimizde ondan olmayan bir şey ortaya çıkarırsa, o şey kabul edilmez." (Müslim)

Malesef günümüze kadar bidat sayılabilecek bir çok davranış gelmiştir. Bunların hangisi doğru, hangisi Kuran'da geçiyor, hangisi sünnet bilemeyebiliriz. Bu nedenle dinimizi, islamı en sahih olan kaynaklardan öğrenmeliyiz. Başta Kur'an-ı Kerim; türkçe meali her yerde bulunmakta, açıp okumalıyız. Ondan sonra ilmihal kitapları, diyanet gibi kurumlar başlıca temel kaynaklarımız olmalıdır.

Bidat iki şekilde olabilmektedir; hasene bid'at (iyi) ve seyyie bid'at (kötü) olmak üzere ikiye ayrılır. Kuran-ı Kerim, sünnet, icmâa ve sahabe yoluna aykırı olmayanlar iyi bidat, aksi olanlar ise kötü bidat diye geçmektedir.

İmam Şâfiî iyi bidat ve kötü bidat için şöyle demiştir; 

"Kitab’a, Sünnet’e, icmâa ve sahabenin yoluna muhalif olan her şey, saptırıcı, kötü bir bid’at; bunlara muhalif olmayıp hayra yönelik şeyler de iyi ve güzel bir bid’attır."

Bidat örnekleri

Bidat için en güzel örneklerden biri kabir ziyaretidir. Peygamber Efendimiz (sav) kabirlerin ziyaret edilmesi gerektiğini şu hadisiyle anlayabiliriz;

"Kabirleri ziyaret ediniz, çünkü bu size ahireti hatırlatır." (İbn Mace)

Ama kabirleri ziyaretin dışında o Allah dostlarının yattığı yerler olarak anılan türbelere ziyarette o kadar farklı davranışlar ortaya çıkmıştır ki bunların çoğu bid'attır. Örneğin diyanetin fetvasında verilen bazı bidat örnekleri;

- Türbede yatanı Allah ile kendisi arasında aracı olarak görmek,

- Türbede yatanlara adak adamak,

- Türbeyi, etrafında bulunan duvarı, parmaklıkları öpmek, bunlara bir şeyler bağlamak,

- Türbenin çevresine istenilen şeyin resimlerini çizmek,

- Kurşun dökmek veya döktütmek vb...

Hurafede bidat gibidir, ama hurafe daha akla ve mantığa aykırı şeylerde kullanılabilir. Masal, efsane gibi gerçek dışı rivayetler hurafe olarak değerlendirilir. Örneğin; türbelerde yatarak oradan veya orda yatanlardan şifa beklemek bidattır. Türbelere, çaput, bez, kurdele bağlamak hem bidattır hem de hurafedir.