Vacip Nedir

Farzı inkar eden kimse dinden çıkar, vacibi inkar eden kimse dinden çıkmaz ama günah işlemiş olur. Örneğin; namazın vaciplerinden herhangi birinin terkedilmesi namazı bozmaz. Namazın vaciplerinden biri sehven terkedilmişse sehiv secdesi yapmak gerekir. Eğer kasten terkedilmişse, namazın iade edilmesi yani yeniden kılınması gerekir.

Farzın hükmünde; yapılması kesin olarak gereklidir ve farz olduğunu inkar eden dinden çıkar. Namazı, orucu inkar etmek gibi.

Vacibin hükmünde ise; yapılması kesin olarak gereklidir ama vacib olduğunu inkar edenin küfrüne hüküm verilmez. Namazın vaciplerinden birisini bilerek terketmek tahrimen mekruhtur.

Şâfii mezhebine göre namazlarda Fatiha'nın okunması farz anlamında vacip sayılır.

Vacip kaça ayrılır

Dini kaynaklarda bu ayrım net bir şekilde yapılmasada; Vakte bağlı olan ve vakte bağlı olmayan vacip; Muayyen ve muayyer vacib; miktar bakımından ve yükümlü bakımından vacip; Aynî ve kifai vâcip gibi ayrımları yapılmaktadır.

Bir de mezheplere göre vacip ayrımı, derecesi değişmektedir. Örenğin Şâfiî mezhebine göre namazda Fatiha suresinin okunması farz anlamında vaciptir. Onlar "O halde Kur'ân'dan kolayınıza geleni okuyun" ayetini o şekilde tefsir ederler. Hanefiler ise bu ayeti genel anlamlı kabul ederler ve dolayısıyla Fatiha veya Kur'an'dan başka bir bölüm bu kapsama girer.

Bazı İslam hukukçuları göre farz ile vacibin aynı anlama gelmekte ve ikisi de aynı hükümlere tabi olduğunu söylemektedirler. Hanefilere göre ise, farz ve vacip birbirinden farklı anlamları taşımaktadır.

"Allah'a şirk koşmadan ihlâsla ibadet edene, Cennet vacib olur. Allah'a şirk koşarak mülaki olana da, Cehennem vacib olur." (Hakim)