Mehir hakkı ayetleri
Kur’an’da, erkeğin evleneceği kadına mehir vermek zorunda olduğu ve bunu zorla geri almasının caiz olmadığı konusunda ayetler vardır. Özellikle kadınların haklarından bahseden Nisa suresinde mehir hakkı konusunda birden fazla ayet bulunur.
"Kadınlara mehirlerini borcunuzu öder gibi verin. Eğer onun bir kısmını size gönül rızasıyla verirlerse onu da afiyetle yiyin." (Nisa Suresi, 4. ayet)
"Eğer bir eşi bırakıp da yerine başka bir eş almak isterseniz, onlardan birine yüklerle mehir vermiş olsanız dahi ondan hiçbir şeyi geri almayın. Siz onu, iftira ederek ve apaçık günah işleyerek mi geri alacaksınız? " (Nisa Suresi, 20. ayet)
"Elinizin altında bulunan câriyeler müstesna, evli kadınlar da size haram kılındı; Allah’ın size emri budur. Bunlardan başkasını, iffetli yaşamak ve zina etmemek kaydıyla, mallarınızla (mehir ile) istemeniz size helâl kılındı. Onlarla karı-koca ilişkisi yaşamanıza karşılık kararlaştırılmış olan mehirlerini verin. Mehir kesiminden sonra karşılıklı anlaşmanızda size günah yoktur. Şüphesiz Allah ilim ve hikmet sahibidir. " (Nisa Suresi, 24. ayet)
Mehir hakkı , ödenme zamanına göre iki çeşittir. Bunlar mehr-i muaccel ve mehr-i müeccel. Mehr-i muaccel;, peşin olarak ödenen mehirdir. Kadın mehr-i muacceli almadan kocanın evine gitmeme hakkına sahiptir. Mehr-i müeccel; ödenmesi sonraya bırakılan mehirdir. Bu mehrin ödenmesi için bir zaman belirlenmişse, o zaman geldiğinde belirlenen mehrin kadına ödenmesi gereklidir. Mehir hakkı için bir vakit belirlenmemiş ise ve boşanma olursa mehrin ödenmesi gerekir.
Mehir verilmezse
Eğer erkek kadına hiçbir şey almamışsa kadın nikahta ufakta olsa mehir istemesi daha doğrudur. Bizim evliliğimiz mehirsiz olsun dememelidir. Evlenmeden önce kıza verilen altınlar, takılar nikahta mehirden söz edilmemişse, mehir yerine geçer. Nikahta mehir istenmezse yapılan bu nikah da geçerli olur. Fakat mehir istenipte erkeğin kadına mehir vermemesi caiz değildir veya boşadığı kadına mehrini ödememek kul hakkına girmektedir. "Kadınlara mehirlerini borcunuzu öder gibi verin." (Nisa Suresi, 4)
"Hanımını bırakıp mehrini vermemek haramdır." (Hakim)
Mehir miktarı
Mehir hakkı nedir denildiğinde çoğunlukla mehir miktarı akla gelir. Bu miktar ne kadardır, vermek zorunlu mudur gibi. Mehir hakkının net bir miktarı, bir alt sınırı veya üst sınırı bulunmuyor. Kadınlar kendi isteğine göre mehir koyabilirler. 4 büyük mezhepte mehrin üst sınırı olmadığı konusunda ittifak etmişlerdir. Bazı kaynaklarda ise en alt sınır mehir miktarı için 5 gram altın denmiştir.
Peygamber Efendimiz (sav) bir hadisinde;
"Mehir olarak, bir yüzük olsa da verin!" buyurmuştur. (Müslim)
Evlenmeden önce kadına alınan altınlar, takılar mehir yerine geçebilmektedir. Ama burada onların kadına alınmış olması gerekir. Eğer kadın evlenene kadar erkekten hiçbir şey almamışsa nikahta mehir hakkı isteyebilir. Bunun bir ölçüsü yoktur. İsterse çok ufak bir şey de isteyebilir, isterse kilolarca altın da isteyebilir. Dul kadınlarda evlenirken mehir isteyebilir.
Hadislerde evlenmeyi zorlaştıracağı için mehir miktarında aşırıya kaçılmaması öğütlenmiştir. Kadın mehir miktarını aldıktan sonra veya almadan da eşine bağışlayabilir.
Boşanma durumunda mehir
Kur'an'da belirtilen üzere nikahın sona ermesi, boşanma durumunda mehir ödemesi şöyledir;
"Eğer onlara mehir tespit eder de kendilerine el sürmeden boşarsanız, tespit ettiğiniz mehrin yarısı onlarındır. Ancak kadının, ya da nikah bağı elinde bulunanın (kocanın, paylarından) vazgeçmesi başka. Bununla birlikte (ey erkekler), sizin vazgeçmeniz takvaya (Allah'a karşı gelmekten sakınmaya) daha yakındır. Aranızda iyilik yapmayı da unutmayın. Şüphesiz Allah yaptıklarınızı hakkıyla görendir." (Bakara Suresi, 237. ayet)
