Fiili duayı en güzel şekilde yazımızın sonunda verdiğimiz örnekler ile de anlayabiliriz. Bir isteğimizin gerçekleşmesi için mutlaka fiilen bizlerin hazırlanması gerekir. Oluşabilecek tüm olayla sonuçta bir sebebe bağlanmaktadır. Bu dünyada her şey Allah’ın koyduğu sebep sonuç ilişkilerine göre şekillenir.
Çalışmak fiili duadır
İşte insan da istediği bir şeyin, arzuladığı bir amelin olmasını istiyorsa, onun sebeplerini hazırlamak ve yerine getirmek zorundadır. Örneğin bir çiftçi ektiği tarlasından veya bahçesinden ürün almak istiyorsa, tarlasına, bahçesine iyi bakması, doğru zamanda tohumlarını ekmesi, gerektiğinde gübrelemesi, yeteri kadar sulaması gibi fiili işleri yapması gerekir. İşte bunları yapmak fiili duadır. Fiili dua yapıldıktan sonra Allah'ım ben üzerime düşeni yaptım senden bol rızk, bereket istiyorum demesi de sözlü duadır.
"İnsan için ancak çalıştığı vardır." (Necm suresi, 39.ayet)
Yukarıdaki ayet ile insanın çalışmalarının fiili dua manasına geldiğine işaret etmektedir. Bir işin, bir isteğinin veya bir arzusunun gerçekleşmesini isteyen kişi ancak o iş için çalıştığı kadardır. Ne kadar çok çalışırsanız o kadar başarılı olursunuz. Hiç çalışmayıp yani fiili dua yapmayıp sadece sözlü olarak Allah'tan istemek yanlıştır, beyhudedir.
Bunun tersi olarak, çalışıp yani fiili duasını yapıp tamamladıktan sonra, sözlü dua etmemenin, nasıl da ben yaptım elbette olur demenin de yanlış olduğunu belirtelim.
"Allah'a (azabından) korkarak ve (rahmetini) umarak dua edin. Şüphesiz, Allah'ın rahmeti iyilik edenlere çok yakındır." (A'raf Suresi, 56. ayet)
Örnekler
Hasta olan birinin sağlık ve afiyet istemesi sözlü dua, şifaya kavuşmak için sağlığına dikkat etmesi, gerekli besinleri veya ilaçları alması, istiharat etmesi gibi şeylere dikkat etmesi fiili duadır.
Derslerinde başarılı olmak isteyen öğrencinin Allah'a dua etmesi sözlü dua, derslerine çalışması, ödevlerini yapması, sınavlara iyi hazırlanması fiili duadır.
Çocuk sahibi olmak isteyen kişinin dua etmesi sözlü dua, evlenmesi fiili duadır.
Zengin olmak isteyen birinin bol kazanç dilemesi sözlü dua, çok çalışması, ticaretini büyütmeye çalışması fiili duadır.
